Sanat Nedir? Sanat Dalları Nelerdir?
Sanat sözcüğü genelde görsel sanatlar anlamında kullanılır. Sözcüğün bugünkü kullanımı, batı kültürünün etkisiyle, ingilizcedeki ‘art’ sözcüğüne yakın olsa da halk arasında biraz daha geniş anlamda kullanılır. Gerek İngilizce’deki ‘art’ (‘artificial’ = yapay), gerek Almanca’daki ‘Kunst’ (‘künstlich’ = yapay) gerekse Türkçe’deki Arapça kökenli ‘sanat’ (‘suni’ = yapay) sözcükleri içlerinde yapaylığa dair bir anlam barındırır. Sanat, bu geniş anlamından Rönesans zamanında sıyrılmaya başlamış, ancak yakın zamana kadar zanaat ve sanat sözcükleri dönüşümlü olarak kullanılmaya devam etmiştir. Buna ek olarak Sanayi Devrimi sonrasında tasarım ve sanat arasında da bir ayrım doğmuş, 1950 ve 60’larda popüler kültür ve sanat arasında tartışma kaldıran bir üçüncü çizgi çekilmiştir. Biçim verilen malzeme değiştikçe, sanatın değişik adlara ayrılması mümkün olabiliyor. Ancak, sanatı çeşitlendirirken sadece malzeme yönüyle sınıflandırma yapmak mümkün değildir. Malzemenin yanı sıra, ifade ediş biçimi veya daha kapsamlı bir ifadeyle yaratıcılık, bu sınıflandırmada önemli bir etkendir. Sözgelimi, bir heykeltıraş da ağaca biçim verebilir, bir marangoz da… Fakat heykeltıraşın ağaca biçim verişteki ifade tarzı ile, marangozun biçimlendirmesindeki ifade tarzı aynı değildir. Heykeltıraş biçimlendirmesini alışılmışın dışında, yeni ve özgün bir biçimde yaparken, marangoz ise alışılmış, bilinen veya tekrar edilen bir biçimlendirme yapar. Bu bakımdan sanat genel olarak önce iki gruba ayrılır
a) Pratik sanatlar / endüstriyel sanatlar (zanaat)
b) Güzel sanatlar.
Güzel sanatlar deyince aklımıza, insan yaratıcılığı, insanın ilk çağlardan bu yana kendini ifade ettiği, tam yetkinleşemediği dönemlerde, çizgi, boya, kil yoluyla içini döktüğü biçimler, desenler, çeşitli oluşumlar geliyor. Yetkinleştiği dönemlerde ise, örnekler çok çeşitli. Sözgelimi, ünlü Rönesans sanatçıları, yapılar, anıtlar, köprüler, müzeleri dolduran resimler, sonra şiirler ya da Mimar Sinan’ın camileri, çeşmeleri, köprüleri .. Derken günümüzün sanat eserleri, insan aklıyla duygularının estetik beğenisiyle yaratıcı gücünün ortaya koyduğu, bilim ve teknolojinin de en üst seviyelerindeki çağımız sanatçılarının sanat ürünleri : Çağdaş resim, heykel, roman, tiyatro, sinema, çelik ve cam yapılar, incecik kullanım eşyaları, sesin, ışığın, rengin, oyun gücünün birleştiği büyük sahne olayları, türlü tasarımlar.
Güzel sanatların sınıflandırılması
Geleneksel ve çağdaş olmak üzere iki biçimde sınıflamak, bize bazı kolaylıklar getirebilir. Geleneksel sınıflama, güzel sanatları, hitap ettiği duyu organlarına göre sınıflar. Sözgelimi “görsel sanatlar” (plâstik sanatlar), göze ve görmeye dayanan sanatları, resim, heykel, mimari gibi dalları bir grupta topluyor. Fonetik sanatlar, müzik ve türleri ile edebiyatı; ritmik sanatlar ise, hem görme ve hem de hareketle ilgili olan sinema, opera gibi sanatları kapsamaktadır. Ancak, bu sınıflandırmanın ister istemez dışında kalabilen bazı türler de olabiliyordu. Sözgelimi, karikatür veya seramik gibi. Bu sebeple, daha çağdaş bir sınıflandırmaya gerek duyulmuştur. Bu sınıflama, söz konusu edilen sanat dalının niteliği ve tekniği gözönünde bulundurulmaktadır. Buna göre, şöyle bir sınıflandırma yapılabilir :
Yüzey Sanatları : Tüm iki boyutlu sanat çalışmaları, yani bir eni ve bir boyu olan kâğıt veya tuval üzerine, bir duvar ya da kumaş üzerine uygulanan sanatlardır: Resim ve türleri ( yağlı boya, sulu boya, baskı sanatları, afiş, grafik çizimler ), duvar resmi, minyatür, karikatür, fotoğraf, batik, süsleme vb.
Hacim Sanatları : Üç boyutlu sanat çalışmalarıdır. Sözgelimi heykel, seramik, anıtlar gibi.
Mekân Sanatları : İç ya da dış mekânı içine alan ya da düzenleyen sanat dallarıdır. En başta mimarî olmak üzere (bahçe mimarîsi, peyzaj mimarîsi), çevre düzenlemesi gibi mekâna ilişkin tüm tasarım çalışmaları.
Dil Sanatları : Edebiyat ve yazı türlerini kapsayan sanatlardır: Roman, hikâye, şiir, deneme, tiyatro metni, film senaryosu vb. gibi.
Ses Sanatları : Müzik ve bütün türlerini kapsayan sanatlardır : Halk müzikleri, klâsik müzikler gibi.
Hareket Sanatları : İnsanın, bedeniyle anlatım gücü kazandırdığı sanatlardır: Bale, dans türleri, halk dansları, pandomim vb.
Dramatik Sanatlar : İnsanın, eyleme dönüşmüş ifadelerle kendini veya bir olayı, bir olguyu anlattığı sanatlardır: Tiyatro, opera, müzikal oyun, kukla gibi sahne sanatları, sinema, gölge oyunu gibi türleri buna örnek olarak gösterebiliriz. Böylece, bütün sanat dallarını içine alan bir sınıflandırma yapmış olduğumuzu söyleyebiliriz.
GÖRSEL SANATIN DALLARI NELERDİR ?
Resim
Soyut
Natürmort
Figüratif
Nü (Çıplak)
Portre Slayt
Duvar Boyama
Önemli Ressamlar ve Eserleri
Özgün Baskı
Gravür
Serigrafi
Taş Baskı
Ağaç Baskı
Özgün Baskı Sanatçıları
Heykel
Rölyef
Büst
Anıt Heykeller
Sanatçılar ve Eserleri
Seramik ve Cam
Fotoğrafçılık
Teknik Bilgiler
Sanatçılar ve Çalışmaları
Grafik
Karikatür
Illustrasyon
Manga Animasyon
Çizgi Film
Çizgi Roman
Anime
Amblem/logotype
Grafik, Resim, 3d Yazılımları
Geleneksel Sanatlar / Geleneksel El Sanatları- Zanaatlar ”
Geleneksel El Sanatları ” konu başlığı altında, tüm toplumlara ve kültürlere ait – geçmiş / şimdi – örnekleri ve bilgileri de vermeye çalışacağız.
Süsleme Sanatları
Ebru Tezhip
Hat Sanatı
Minyatür
Kalemişi
Bezeme
Mozaik
EL YAZMALARI
Hammaddesi Metal Olan Geleneksel Sanatlar
Demircilik
Bakırcılık
Bıçakçılık
Altın – Gümüş İşleri
Telkari
Savat
Hammaddesi Toprak Olan Geleneksel Sanatlar
SERAMİK
ÇİNİ
ÇÖMLEK
Hammaddesi Tahta-Ağaç Olan Geleneksel Sanatlar
Ağaç – Ahşap İşçiliği
Baston Asa
Müzik Aletleri Yapımı
Semercilik
Kaşıkçılık
Hammaddesi Taş Olan Geleneksel Sanatlar
Taş İşçiliği (Mimaride kullanılan Taş İşçiliği, Çeşmeler, Mezar Taşları)
Mermer İşçiliği
Süs Taşları İşçiliği
Lüle Taşı İşçiliği
Oltu Taşı İşçiliği
Hammaddesi Cam Olan Geleneksel Sanatlar
Hammaddesi Hayvansal Olan Geleneksel Sanatlar
Hammaddesi Hayvansal Lif Olan Geleneksel Sanatlar
1)Kimyasal Yapılarına Göre:
2)Hayvandan Elde Ediliş Şekillerine Göre:
3)Lif Uzunluğuna Göre: Yün ve Kıllar
Hammaddesi Hayvansal Deri Olan Geleneksel Sanatlar
Yemenicilik
Çarık
Cilt İşleri
Kat’ı
Gölge Oyunu Tipleri
Tarım, Mutfak Araçları Yapımı
Kemik , Boynuzdan Yapılan El Sanatları
Aksesuar İşleri
Hammaddesi Bitkisel Lif Olan Geleneksel Sanatlar
Hasır Dokuma
Sepet Örücülüğü
Nazarlık
İşlemeler Örgüler
Yöresel örgüler
Oyalar
Çoraplar
Dokumalar
1)Mekik Dokumalar:Kumaş Dokuma, Siirt Battaniyesi, Kolan, çarpana dokuma
2)Kirkitli Dokumalar:
A)Kirkitli Düz Dokumalar:Kilim, Cicim, Zili (sili), Sumak
B)Kirkitli Havlı dokumalar:Halı
3)Mekiksiz Dokumalaralaz, Kolan, çarpana (kartlı, kartsız dokumalar)
4)Dokusuz Dokular (Keçe)
Sıkıştırma İşleri (Keçe) –
Tepme Keçelerin Tarihi Gelişimi, Renk, Desen, Teknik ve Kullanım Özellikleri
Geleneksel Sanatlarda Renk, Desen, Boyamacılık
Ayrıca; Temel Tasarım
Sanatın Elemanları :Çizgi,Renk,Biçim,Form,Doku,Valör,Espas.
Sanatın İlkeleri : Denge,Ritm,Hareket,Zıtlık,Bütünlük,Vurgu,Motif.
Görsel Tasarım İlkeleri :Şekil – Zemin Anlatımları Görsel Ritm Zıtlık Egemenlik-Odak Noktası Düzlem Görsel Denge
Görsel Tasarım Öğeleri: Leke Nokta Hacim Çizgi Renk Doku Biçim Ölçü
Biçimlendirme Teknikleri (2 Boyutlu): Karakalem Füzen Marker Sulu Boya Pastel Boya Guvaj Boya Kuru Boya Yağlı Boya Akrilik Lavi Baskıresim Parmak Boya Kolaj Vitray Karışık Teknik Grafiti Sanatı Batik Fresk
Biçimlendirme Teknikleri (3 Boyutlu) :Origami Mask Mozaik Büst Artık Malzemeler Maket
Mimari
Dönemler, Üsluplar ve Eserler Mimarlar
Kaynak:izafet.net